ويژگي فاضلاب بهداشتي
فاضلاب هاي بهداشتي خالص تشكيل شده اند از فاضلاب دستگاه هاي بهداشتي خانه ها مانند: توالت ها، دستشويي ها، حمام ها، ماشين لباس شويي و ظرف شويي، پس آب آشپزخانه ها و يا فاضلاب بدست آمده از شستشوي قسمت هاي گوناگون خانه
آنچه در شبكه هاي گردآوري فاضلاب شهري، به نام فاضلاب خانگي جريان دارد بجز فاضلاب خانگي خالص داراي مقداري فاضلاب بدست آمده از مغازه ها، فروشگاه ها، تعميرگاه ها، كارگاه ها، رستوران ها و موسسه هايي مانند آن ها نيز است كه اجبارا در سطح شهر و به طور پراكنده وارد كانال هاي گردآوري فاضلاب مي شوند.
- رنگ فاضلاب: رنگ فاضلاب خانگي نشان دهنده ي عمر آن است. فاضلاب تازه داراي رنگ خاكستري است. پس از مدتي كه فاضلاب گنديد و كهنه شد رنگ آن تيره و سياه مي شود.
- بوي فاضلاب: بوي فاضلاب ناشي از گازهايي است كه بر اثر متلاشي شدن مواد آلي بوجود مي آيد. بوي فاضلاب تازه قابل تحمل تر از فاضلاب كهنه است. بوي فاضلاب كهنه بيشتر ناشياز گاز هيدروژن سولفوره است كه بر اثر فعاليت باكتري هاي بي هوازي و در نتيجه احياي سولفات ها به سولفيت ها توليد مي شود.در صورتي كه به فاضلاب هوا و اكسيژن كافي برسد باكتري هاي بي هوازي از فعاليت بازايستاده و بجاي آن ها باكتري هاي هوازي مواد آلي فاضلاب را تجزيه مي كنند و گاز كربنيك مهمترين گازي است كه از كار اين باكتري ها توليد مي شود.
- درجه اسيدي:فاضلاب هاي خانگي خالص و تازه معمولا حالتي خنثي و يا متمايل به قليايي دارند. تنها بر اثر ماندن و شروع عمل گنديدگي گازهاي اسيدي توليد شده و درجه ي اسيدي فاضلاب كاهش يافته، خاصيت اسيدي پيدا مي كند. هر چه درجه ي گرماي محيط بيشتر باشد عمل گنديدن و تعفن زودتر رخ مي دهد.
- دماي فاضلاب: به علت اعمال زيستي باكتري هاي موجود در فاضلاب، درجه ي گرماي فاضلاب معمولا بيشتر از درجه ي گرماي آب در همان محيط است.
- مواد خارجي در فاضلاب: در فاضلاب هميشه مقداري مواد خارجي به صورت محلول و يا نامحلول و معلق وجود دارد. مقدار مواد خارجي فاضلاب در حدود 0/1 درصد و بقيه ي آنرا آب تشكيل مي دهد.
- وزن مخصوص فاضلاب: با توجه به سبك بودن مواد خارجي موجود در فاضلاب و نيز وجود برخي گازهاي محلول در آن، وزن مخصوص فاضلاب كمي كمتر از وزن مخصوص آب است.
- موجودات زنده در فاضلاب: بجز مواد خارجي، هميشه فاضلاب مقدار زيادي موجودات زنده ي ذره بيني مانند ويروس ها و ميكروب ها را به همراه دارد. تنها بخش كمي از اين موجودات زنده ممكن است بيماري زا باشند. از اين گروه مي توان باسيل ، حصبه، اسهال و وبا كه جز باكتري هاي انگلي هستند را نام برد.
به طور خلاصه يك تصفيه خانه فاضلاب شهري در مرحله مقدماتي شامل فرآيندهاي آشغالگيري به منظور حذف ذرات درشت، دانه گيري جهت حذف دانه و در برخي موارد، چربي گير براي حذف روغن و چربي مي باشد. پس از تصفيه مقدماتي، تصفيه اوليه قرار دارد كه شامل زلال سازهاي اوليه يا آشغالگيرهاي دهانه متوسط تا ريز جهت حذف ذرات كوچك تر مي باشد. تصفيه ثانويه نيز معمولا شامل يك فرآيند بيولوژيكي هوازي نظير فرآيند لجن فعال است. سيستم هاي بيولوژيكي اغلب شامل تانك يا تانك هايي جهت انجام واكنش هاي بيولوژيكي و پس از آن، زلال سازي ثانويه جهت حذف لجن فعال از پساب تصفيه شده، مي باشند.
هدف اصلي از به كارگيري فرآيند بيولوژيكي
حذف مواد محلول و كلوييدي از فاضلاب مي باشد. با توجه به محدوديت هاي تخليه فاضلاب در خصوص ميزان آمونياك پساب خروجي، فرآيند بيولوژيكي مي تواند به منظور تبديل آمونياك به نيترات ( نيتريفيكاسيون يا نيترات سازي ) به كار گرفته شود. در نهايت پساب تصفيه شده قبل از تخليه گندزدايي مي شود و لجن مازاد به صورت بي هوازي در تصفيه خانه هاي بزرگ و يا به صورت هوازي در تصفيه خانه هاي كوچك، تحت عمل هضم قرار گرفته و سپس آبگيري و دفع مي گردد.
ماهيت اين لجن عمدتا آلي است. در برخي موارد لازم است مواد مغذي ( نيتروژن و فسفر ) نيز حذف شوند. براي حذف نيتروژن، فرآيند بيولوژيكي را مي توان به گونه اي طراحي كرد نت در طي آن، فرآيند دنيتريفيكاسيون يا نيترات زدايي انجام پذيرفته و نيترات در طي اكسيداسيون بيولوژيكي فاضلاب به گاز نيتروژن تبديل شود. حذف فسفر نيز به روش تجمع زيستي در توده سلولي و سپس حذف آن از طريق دفع لجن اضافي، امكان پذير مي باشد. حذف بيولوژيكي فسفر به همراه فرآيند ترسيب شيميايي با استفاده از آهك يا آلوم، افزايش مي يابد. به كارگيري فرآيند ترسيب شيميايي، كميت و ماهيت لجن توليد شده دفعي را تغيير مي دهد. در اين صورت، مقدار لجن تا حد زيادي افزايش يافته و اين لجن، با توجه به ماده منعقد كننده اي كه به كار گرفته شده، حاوي مقادير زيادي از آهك يا آلومينيوم مي باشد.